|
Öfke, günlük hayatımızda hissettiğimiz tanıdık duygularımızdan biridir. Kişi engellendiğini, maddi ya da manevi bir kayıba uğrayacağının tehdidini algıladığında öfkelenir. Böyle durumlarda öfkelenmek kişinin temelde kendini savunmasına hizmet etmektedir. Öfke, algılanan somut veya soyut saldırıya bir karşı koyuştur. Kişinin algılanan saldırıya karşı koyuşu öfkesini ifade etmesi ile gerçekleşir. Öfkeyi ifade ediş biçimi her insanda farklı olmaktadır. Sözel olarak kendimizi ifade etmekten ses tonunu yükseltmeye, fiziksel saldırıya geçmeye kadar geniş bir yelpazede öfkemizi ifade edebiliriz. Öfkemizi ifade ettiğimizde karşımızdakine durması gereken sınırı göstermiş ve aynı zamanda kendimizi korumayı sağlamış oluruz. Öfke ve öfkenin yansıtılması bu şekilde incelendiğinde işlevsel bir mekanizma olarak görülür.
Öfkenin ne zaman bir sorun halini aldığı öfkenin ifadesinin insan hayatındaki yıkıcı etkisiyle belirlenebilir. Eğer öfkeyi ifade biçimi kontrolden çıkıyor ve yıkıcı bir hal alıyorsa bu durumun izlerini sosyal ilişkiler, okul veya iş hayatı, fiziksel sağlık gibi yaşamın bir çok alanında görebiliriz. Bu nedenle öfkenin ifadesinde insan hayatını olumsuz etkileyecek unsurlar barındırdığı durumlarda kişinin öfkesini sağlıklı biçimde ifade etmeyi öğrenmesi amaçlanır. Buna öfke kontrolü denir.
Öfke kontrolü denince akla öfkenin bastırılması, öfkenin yansıtılmaması, öfkeli olduğunu saklamak gibi yanlış değerlendirmeler gelebilir. Temelde duyguların yıkıcı biçimde ifade edilmesi kadar hiç ifade edilmemesinin de sağlıksız olması sebebiyle öfkeyi yok saymak işlevsel bir yöntem olmayacaktır. Hedef, kişinin duygusunu ve ihtiyaçlarını ifade etmeye imkan tanıyan ve aynı zamanda kişinin sosyal uyumuna zarar vermeyecek davranışlar geliştirmesidir.
Öfkenin ortaya çıkışının bir olay, o olaya yüklenen anlam, kişinin yaşadığı duygu, bedensel belirtiler ve belirli biçimde öfkeyi ifade eden davranış olarak bir zincir halinde ele aldığımızda öfke üzerine alınan psikolojik destek bu zincirin bütün halkaları üzerinde çalışılmayı gerektirir. Kişinin öfke yaşadığı olaylara yüklediği anlamlar sorgulanır ve daha sağlıklı düşünceler üzerine yoğunlaşılır. Bedensel belirtiler halkasında kişinin gevşemeyi, bedensel gerginlik ile baş etmeyi öğreneceği teknikler öğretilir. Ortaya çıkan davranışlara yani öfkeyi ifadenin biçimine yönelik ise yıkıcı etkiler taşımayan ve hatta kişinin isteklerini dile getirdiği, kendi sınırlarına sahip çıktığı ve aynı zamanda karşı tarafın sınırlarına saygı gösterdiği davranış biçimleri yeniden kazandırılır.
Eğer siz de öfke kontrol sorunu yaşadığınızı düşünüyorsanız psikolojik destek almanız önerilir.
18.3.2011 - 5963
|