|
Medical Park Bahçelievler Hastanesi İç Hastalıkları ve Gastroentroloji Uzmanı Prof. Dr. Esin Ünlü; spastik kolonla ilgili soruları yanıtladı:
Kolit nedir?
Halk arasında hatta hekimler arasında da kolit ve spastik kolon aynı şekilde kullanılabiliyor. Öyle alışılagelmiş bir kullanım söz konusu. Ama kolit deyince bağırsağın gerçek hastalığı, yani enflamasyonla (iltihap) anlaşılması lazım. Kolit, kalın bağırsağı kaplayan yüzeyin iltihabıdır.
Bu iltihap ya mikrobiktir ya da değildir. Ama spastik kolitte böyle bir iltihap yok. Onun için kolit demek yanlış.
Çok yaygın mıdır?
Çok yaygın bir bağırsak hastalığı olan spastik kolon, toplumun yaklaşık yüzde 20’sinde görülüyor. Yani toplum genelinde ciddi bir popülasyonu etkileyen bir rahatsızlık. Kolit denince akla gelen aslında spastik kolon.
Çok fazla rahatsızlık yaratıyor; kişinin karnı ağrıyor, karnında gurultu oluyor, kabız ya da ishal oluyor. Fonksiyonel olarak kişiyi kısıtlıyor, yani iş ve güç kaybına neden olup yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor. Ayrıca kanser de dahil çok ciddi hastalıkların belirtisi de olabilen bir hastalık. Bu nedenle önemsenmeli ve mutlaka bir uzmana başvurulmalı.
Kaç çeşidi vardır?
Koliti; spastik kolit ve spastik kolit olmayanlar diye ayırmak lazım. Spastik kolit, spastik kolon, irritabıl bağırsak sendromu ve huzursuz bağırsak sendromu hepsi aynı hastalıktır... Diğer kolit dediğimiz ise biri Ülseratif Kolit diğeri de Crohn hastalığıdır.
Ama bunun dışında bazı kolit yapan hastalıklar da var. Mesela radyasyona bağlı olarak, ışın tedavisi alan kişilerde de kolit ortaya çıkabilir. Bazen değişik mikrobik ajanlara bağlı, enfeksiyonlara bağlı kolit olabiliyor. Bunlardan ülkemiz için en önemlisi amibik kolitler yani parazite bağlı kolit.
Kolit çeşitleri nelerdir?
•Spastik kolit
•Diğer kolitler: Ülseratif Kolit, Crohn hastalığı, enfeksiyoz kolitler (parazitler/amip, bakteriler, virüsler, tüberküloz gibi sebepler hastalığa neden olur)
Ülseratif Kolit ve Crohn’un tam nedeni belli değil. Diğerlerinde radyasyon ya da mikrobik olaylar neden olmaktadır. Tek bir neden yok. Spastik kolon, beyin ile bağırsak arasındaki aşırı duyarlılık olarak kabul ediliyor.
Beyin ile bağırsak arasındaki sinir sisteminde bir çeşit güçlü bir reaksiyon diye tanımlayabiliriz. Spastik kolon olan kişilerin bağırsakları ağrıya daha duyarlı oluyor, daha çabuk kasılıyor ve şikâyete sebep oluyor.
Spastik kolon hastalığı da kendi içinde üç forma ayrılıyor. Bir grup hasta hep kabız oluyor, bir grup hasta hep ishal oluyor, bir grup hasta da arada kabız arada ishal oluyor.
Ülkemizde en çok rastlanan kolit tipi hangisidir?
Spastik kolon dünyada da en sık görülen bir rahatsızlık türüdür. Nedeni tam olarak bilinemiyor. Diğer gerçek kolitler dediğimiz bağırsakta enflamasyonla, yara açılmasıyla giden kolitler daha nadirdir.
Bunlardan Ülseratif Kolit ve Crohn hastalığı daha nadir daha ciddi ve ömür boyu takip edilmesi gereken rahatsızlıklardır. Spastik kolit de ömür boyu sürer, ama başka bir hastalığa çevirmez, hayati bir risk taşımaz ve hayati bir durum yaratmaz.
Kolit kadınlarda mı yoksa erkeklerde mi daha çok görülen bir hastalıktır?
Kadınlarda biraz daha sık görülüyor, ancak erkeklerde de görülüyor. Kadınların daha hassas yapılı ve daha fazla stresli olmaları nedeniyle erkeklere oranla bu hastalığa yakalanma oranı fazladır. Kolitin görüldüğü kişiler; stres yükü ve uyku problemleri olanlar, bağırsakları daha hassas, kişi olarak da daha hassas yapılı olan insanlardır.
Kolit korkutucu bir hastalık mıdır?
Korkutucu bir hastalıktır; çünkü yaşam kalitesini bozar, insanın sürekli karnı ağrır, karnı şişkindir, gazı olur, sık sık tuvalete gider ya da günlerce tuvalete gidemez. Kabız kalıyorsa özellikle seyahatlerde kabız formu daha da şiddetleneceği için seyahate gidemez.
Tedavisi mümkündür tabiî ki. Bunların pek çoğu diyet yapmak, strese dikkat etmek, stresi azaltmak şeklinde tedavi edilir. Bir kısmında da ilaç kullanılıyor.Tedavisi en zor kolitler gerçek kolitlerdir. Bunlar Ülseratif kolitler ve Crohn hastalıklarıdır. En kolay tedavi edilen ise spastik kolondur.
En yaygın görülen belirtiler nelerdir?
- Karında kramp tarzında ağrılar
- Şişkinlik
- Kabızlık ya da ishal
- Kesin Tanı İçin Kolonoskopi
Kolit hangi uzmanlık dalının ilgilenmesi gereken bir konudur?
Gastroenteroloji. Kolit bağırsakların bir rahatsızlığı olduğu için, bu konuda hem teşhis hem de tetkik yapan bölüm Gastroenterolojidir.
Spastik kolon tanısı nasıl konur?
Spastik kolon hastalığının tanısında hikaye ve fizik inceleme önemlidir. Kesin tanı için spesifik bir test yoktur. Tanısal yöntemler başka hastalıkların olmadığını göstermede kullanılır. Kullanılan testler; büyük abdest incelemeleri, kan tahlilleri, baryumlu kolon grafisi, sigmoidoskopi ve kolonoskopidir.
Sigmoidoskopi ve kolonoskopide doktor ucunda kamera olan bükülebilir bir tüple barsağın içini televizyon ekranına benzer bir ekranda direkt görebiliyor. Test sonuçlarında başka bir hastalığa rastlanmazsa spastik kolon tanısı konulur.
En etkili tanı yöntemi hangisi?
Spastik kolon tek başına hayati risk taşımaz ancak incelenmez ve tam nedeni bilinmezse altında yatan çok ciddi hastalıklar atlanabilir. Örneğin; gerçek Ülseratif Kolit ve Crohn hastalığı gibi gerçek kolitler tedavi edilmezse erken teşhisin çok önemli olduğu bağırsak kanserini atlayabiliriz.
Özellikle makattan kan geldiyse, kilo kaybı varsa, ağrı gün boyunca aynı şiddetteyse, ateş ile birlikte bulunuyorsa ki bunlara kırmızı işaretler diyoruz; zaman kaybetmeden mutlaka doktora gidilmesi ve kalın bağırsağın tam anlamıyla incelenmesi gerekiyor. Bunun için en uygun yöntem ise kolonoskopidir. Çünkü daha hassastır, parça alınması gereken bir doku varsa anında müdahale uygulanabilir. Ayrıca hafif uyku verilerek yapıldığı zaman, hastaya çok fazla acı ve ağrı da vermez.
Zamanında başvurulması halinde kolitin tam olarak tedavi edilmesi mümkün müdür?
Tabii zamanında başvurulursa, hekim de teşhisi koyarsa, bir defa kişi hastalık hakkında bilgi sahibi olur. Bu hastalıkla birlikte yaşayacağını ama hiçbir zaman kötü bir hastalığa çevirmeyeceğini öğrenirse, bu bile bir anlamda rahatlamaya sebep olur. Hastalık zaten hep aynı şiddette seyretmez.
Hayatın bazı dönemlerinde daha çok şikayetleri olur; kabız olurken, günün birinde daha normal hale gelmiş olabilir. Onun için kökünden bitmese bile, zaman zaman şiddetinin azalabileceği hastaya anlatılıp, hasta rahatlatılırsa, kontrolü mümkün bir hastalıktır.
Tedavi yolları nedir?
Spastik kolon hastalığı olan birçok kimse doktora başvurmakta gecikiyor. Hastaların yaklaşık yüzde 70’i semptomları için tedavi almıyor. Spastik kolonun kesin bir tedavisi yoksa da şikayetleri kontrol edecek en uygun ilaç tedavisini (kişinin şikayetine göre kullanılacak ilaçlar değişir), diyet değişikliklerini ve stresle baş etmenin yolları öneriliyor. Relaksasyon anlamında yapılan egzersizler ve fizik aktiviteler de ciddi rahatlama sağlıyor. Fiziksel aktivite hem gazı azaltıyor, hem de ruhsal anlamda kişiyi dinlendiriyor. Yoga gibi bünyeyi dinlendirip, rahatlatan egzersizler de relaksasyon sağlıyor; o anlamda faydası var.
Medical Park Bahçelievler Hastanesi
0212 444 44 84
2.11.2010 - 2909
|