|
Eklemlerimiz ve onları örten kıkırdak örtüler hareketli yaşamın olmazsa olmazlarıdır. Anne karnındaki ilk hareketten yaşamın sonuna kadar onların bozulmadan çalışır olmalarına ihtiyaç vardır. İlk adımdan sonrakilerin gelmesi için, yağmurda yürümek için, dans edebilmek için, daha hareketli daha aktif daha keyifli zamanlar için…
Çocukluk çağında eklemler ve kıkırdaklar bizim için her dönemde olduğundan 2 kat daha fazla önemlidir. Çünkü çocukluk hem çok aktif olunan bir dönemdir; hem de sağlıklı alt yapı için büyümenin devam etmesi gereklidir. Bu nedenle; bu dönemde oluşucak hasarlanmaların derecelerine göre etkilenme oluşur. Oluşacak küçük hasarlanmalar yani “büyüme kıkırdağını etkilemeyenler”in kötü sonuçları yok gibidir. Bu durumda vücut tarafından hiç olmamış gibi onarım başlar ve tamamlanır.
Bu dönemde büyüme ve gelişme için proteinden zengin beslenme sağlıklı kıkırdaklar ve eklemler için son derece önemlidir. Bu dönemin aşırı aktifliğinin yanında profesyonel yaşama yönelik spor aktiviteleri, sanatsal aktivitelerin temelleri atıldığından, ağır egzersiz ve yüklenmelerden çocuklar uzak tutulmalıdır. Unutulmamalıdır ki; tam olgunlaşmamış yapının üzerine yüklenilmektedir ve aşırı yüklenmeler yapıya hasar verebilir. Günaşırı yapılan ve 30 dakikayı geçen aktivitelerden daha sık ve fazlası eklem ve kıkırdaklar için zorlayıcı ve hasar oluşturucudur.
Gençlik; büyümeyle birlikte artmış ağırlık, artmış aktivite ve akut travmaya daha açık hale gelinmiş bir dönemdir. Bu dönemdeki etkilenmeler daha çok akut yaralanma ve nadiren de olsa eklemi ilgilendiren enfeksiyon yani iltihaplanmalardır.
Eklem içi kırıklar yani kıkırdağı içine almış kırıklar, kalıcı eklem hareket kısıtlılıklarına neden olabilir. Bu durumlardaki en önemli kırıklar yani kalıcı etkileri olanlar, kıkırdak dokuda parçalı kırık olanlar ve kayıp oluşturanlardır. Bu durumlarda da yani rekonstrüksiyon sırasında kıkırdak dokuda kalıcı kayıp oluşturan etkilenmelerin de bir noktaya kadar onarımı söz konusudur. Bu, kendinden kıkırdak nakli ya da dışarıdan kıkırdak naklidir. Sonrasında 6 hafta boyunca yükten arındırma ve kasların kuvvetlendirilmesini içeren bir rehabilitasyon süreci tedaviye dahil edilmelidir. Sonuçlar profesyonel sporcuların eski aktivitelerine dönebileceği kadar yüz güldürücüdür.
Ekstrem sporlar elbette travma olasılığı daha yüksek olanlardır. Bu dönemde de her dönemde olduğu gibi ideal kilo aralığında olmak önemlidir. Tüm vücut gibi nikotin, alkol kullanımı kıkırdakları etkileyen bir durumdur.
Hamilelik ve doğumun eklemler ve kıkırdak üzerindeki etkileri iki nedenledir. Son üç ayda alınan kiloların daha fazla olması ve metabolik değişimler nedeni ile kan akışkanlığındaki azalma ve kıkırdağın- kemiğin beslenme problemleridir. Ancak ikinci neden ve bunun neden olduğu sonuçlar oldukça nadirdir. Daha çok kontrolsüz alınmış kilolar ve bunlardan kurtulamama uzun dönemli etkilerin en önemli nedenidir. Özellikle hamileliğin son üç ayı ile doğum sonrası ilk altı ayı travmaya ve şikayetlere en açık aylardır.
Egzersiz Sırasında Ağrı Hissederseniz Mola Verin
Yaşlılıkta; kişiden kişiye değişmekle beraber, zihinsel aktivite azalmasıyla orantısız bedensel aktivite gayet tatminkar ve ağrısız olabilir, tersi de mümkündür. Her organın yaşlanma süreleri farklıdır. Kıkırdak ve eklemlerin etkilenme boyutları, genetik miras, yıllar içinde biriktirilmiş kilolar ve aktivite dereceleri ile belirlenir.
Elbette ailenizde romatizmal kökenli bir hastalık, kronik metabolik hastalık varsa bu size birçok organınız için olduğu kadar eklemleriniz için de kötü bir mirastır ama kader değildir. Bu yaşlarda bilinenin aksine’’ çivi çiviyi sökmemekte’’ yani aşınmış eklemlerde aşırı aktivite zararlı olmaktadır. Bu aktivitenin ölçüsüne yine vücudunuzun sesi karar verecektir yani ağrı başladığında “mola’’ en güzel zamanlayıcı kriteridir.
Tabiki bu yaşın en önemli ve kontrol edilmesi gereken, etkilenmenin ilerlemesini durduracak ‘’başrol oyuncusu’’ ideali geçmiş kilolardır. Elbette yıllar içinde aşınmış, kıkırdakları değişik nedenlerle etkilenmiş eklemlerimizi onların üzerinden ‘’yüklerini alarak’’ rahatlatabilir ve koruyabiliriz. Bunu yaparken elbette uygun tabanlı ayakkabılar ve destekler yardımcıdır ama en kalıcı ve etkili yardım, ideali geçmiş kilolarımızdan kurtulmaktır.
3.2.2011 0 - 4922
|