|
1. “Bakım Personelinin Demanslı Yaşlılar ile Bir Günü” Belgesel Filmi
Türkiye’de son yıllarda geriatri alanındaki gelişmelerin hız kazanmasına paralel olarak ilerleme gösteren hastabakıcılık mesleği de hâlihazırdaki uygulanma sınırlarının dışına taşarak kendisine geriatri içinde özel bir alan yaratma imkânı bulmuştur.
Hastanelerde doktorlar ve hemşireler tarafından kendilerine verilen görevleri yerine getirerek faaliyet gösteren hastabakıcılar, geriatri alanında hizmet veren huzurevi ve bakımevi gibi kurumlarda, mesleğin gerektirdiği temel kıstasların çok ötesinde bir icra ortaya koyarak işlev göstermektedirler. Hastabakıcılık mesleği bu anlamda görev tanımındaki değişikliği ile beraber “Bakım Personeli” adı ile anılmaya başlanmıştır.
Yaşlı bakımında görevli bakım personelinin yalnızca kendisinden beklenenleri değil, beklenenin ötesindekileri de karşılayabilecek yapıda olması, bakım sırasında karşılaşılabilecek sorunlarla etkin bir biçimde başa çıkabilme ve gerektiğinde temel ihtiyaçlarının sağlanması konusunda direnç gösteren bakıma muhtaç demans tanılı sakinler için kendiliğinden, içinde bulunulan şartlara uygun, esnek çözümler geliştirebilme becerilerini de gerekli kılmaktadır.
Bakım personeli, yaşlı ve bakıma muhtaç bireyler için birincil öneme sahiptir. Bireyin sorumluluğu özellikle ve öncelikle ona aittir. Sakinlerle süre giden birebir iletişim halinde olan bakım personelidir ve bu onun açısından, sakini daha yakından tanımak, geçmiş yaşantısına, kişisel özelliklerine dair daha fazla bilgi sahibi olmak amacıyla önemli bir itici güç olarak işlev görmektedir. Bu bilgiler demans tanılı sakinin bakımı (yemek, ilaç alımı, alt bakım, yıkanma…) sırasında dirençler söz konusu olduğunda daha da değerli hale gelerek, açılması güç kapıların anahtarı olmaktadır.
Sakinlerin fiziksel sağlıklarıyla ilgili gözlemlerinin düzenli ve dikkatli şekilde yapılması kadar, sosyal ve ruhsal açıdan da duygu ve davranışlarının takibi de bakım personelinin ilgisi dahilindedir. Özellikle sakinlerin demans tanılarının olması nedeniyle (unutkanlıklar, kişilik değişimleri gibi belirtiler ) hastabakıcıların göstermesi gereken özen kat be kat artmakta ancak bu sayede eksiksiz bir hizmet verilmesi mümkün olmaktadır.
Bakıma muhtaç yaşlıya hizmet vermek güçlüklerle mücadele ederek çalışmayı gerektirdiğinden personelin sabırlı, çevresine duyarlı, güçlü ve güler yüzlü olma gibi bir takım özellikleri taşıması önemlidir. Sahip olunan bu özellikler sakin-bakım personeli arasında kurulan köprüleri daha dayanıklı kılar ve nitelikli bir bakım için gerekli işbirliği, açık iletişim ve güven duygusunu kendiliğinden ortaya çıkarır.
Sakinlerin sosyal hayat içinde de var olmalarına katkı sağlayan bakım personeli onları becerileri, ilgi ve istekleri doğrultusunda çeşitli psikososyal faaliyetlere (resim yapma, bulmaca çözme, yapboz yapma, okuma…) yönlendirebilmektedir.
“Yaşlılara Bakım İçin Neler Yapalım?” “Türkiye’de Yaşlanan popülasyona bakacak insan gücü yeterli mi?” “Bakım personelinin eğitimi, eğitime katılma koşulları neler olacak?”, “Yetiştirilecek grubun görev, yetki ve sorumlulukları neler olacak?”soruları Türkiye’de kongrelerde bilimsel olarak tartışılmakta.
Türkiye’de yaşlı bakım elemanı konusu Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu, Belediyeler, Üniversiteler, Dernekler, Vakıflar..vb Kurum Ve Kuruluşun Müdahil olduğu ve yayınlanan genelge, bildiri ve raporlar ile daha da karmaşık ve girift bir konu olarak 5 yıldır Türkiye gündeminde.
“Yaşlı Bakım Elemanı”nın Görev Tanımı ve Eğitiminin netleşmesinin Türkiye için önemli bir konu olduğunu düşünmekteyiz. Bu çalışma grubunun artık meslek olarak tanınması ve bu konu ile ilgili tartışmaların netleşmesi zamanı geçmekte
İstanbul Darülaceze Müdürlüğü, 137 Demans tanılı yaşlıya kurumsal bakım hizmet veren Türkiye’nin en büyük huzurevi ve bakımevi olma özelliğini taşımaktadır. Bu açıdan bakıldığında İstanbul Darülaceze Müdürlüğü olarak önemli sorumluluklarımızın bulunduğuna inanmaktayız. İstanbul Darülaceze Müdürlüğünde 7 yıldır yaşlı bakımı hizmetlerini veren ve son 3 yıldır süresiz Demanslı yaşlılara bakım hizmetini veren personellerin bilgi birikimi ve tecrübesi mevcut. Darülaceze birikimimiz ile bu konuya destek vermek istiyoruz.
“Bakım Personelinin Demanslı Yaşlılara ile Bir Günü” Belgeseli ile :
1. Yaşlanmaya başlayan Türkiye nüfusu için Demans konusunun önemine dikkat çekerek bu olguyu Türkiye gündemine taşımak ve gündemde kalmasını sağlayarak Türkiye’nin gelecek on yıllar için stratejiler üretilmesine katkı sağlamak.
2. Avrupa Birliği ülkelerinde Demanslı yaşlıların kurumsal bakım sürecinde diğer yaşlı profillerinden ayrı olarak bakılmakta. AB’ye tam üye olma sürecindeki Türkiye için de bu anlayışın yaşamsal bir zorunluluk olduğunun farkındalığın oluşturulmasına katkı sağlamak.
3. Demanslı yaşlılara bakım konusunda eksikliği hissedilen bilimsel çalışmalara örnek ve bu tür çalışmaların ortaya çıkmasında teşvik edici olmak.
4. Demanslı yaşlılara bakım hizmeti veren huzurevi ve bakımevi gibi kurumlara tecrübe aktarımını sağlamak.
5. Demanslı yaşlılara evlerinde bakım veren yakınlarına bu özel konuyla ilgili olarak pratik ve yaşamsal bilgileri aktarmak.
Senaryo Özeti; Kar yağışının olduğu soğuk bir kış gününde İstanbul’da sokakta bulunan hafif Demanslı yaşlı bayanın önce hastaneye sonrada yakını bulunamadığı için darülacezeye gelmesi ile başlar. İstanbul Darülaceze Müdürlüğünde Demanslılara kurumsal bakım hizmetlerinin verildiği Çınar sitesinde yeni işe başlayan bakım personeli Zeynep’in bir günlük bakım hizmetleri öğrenmeye başlaması ile senaryo gelişir.
Zeynep bir günün sonunda hafif, orta ve ağır demanslı 60 sakine kurumsal bakım hizmetlerinin verildiği Çınar Sitesindeki işleyişler hakkında bilgi sahibi olur ve pratik olarak eğitimini alır. Gün sonunda ise bu mesleğe devam edip edemeyeceğine kara verir. Aynı günün sonunda ise Sokakta bulunan Demanslı yaşlı bayanın mutlu bir akşam beklemektedir.
Alanında ilk olan bu belgeselde “Bakım Personeli” ön plana çıkarıldı. Özellikle Bakım Personelinin mesleki nitelikleri ön plana çıkarılmaya çalışıldı. İstanbul Darülaceze Müdürlüğünde Demanslılara Kurumsal Bakım Hizmetlerinin verildiği sitelerde çalışan personellerin 3 ay süren ön hazırlıkları oldu.
Proje grubu senaryo için yazılı materyalleri 2 ayda oluşturdu. Proje Danışmanları çalışmanın her safhada senaryonun şekillendirilmesinde emek harcadılar. Proje Danışmanları, çekimlere başlanmadan evvel senaryonun son şeklini satır satır okuyarak revize etti.
Proje Koordinatörü; Dr. Nurullah Yücel
Proje Danışma Kurulu; Prof. Dr. Mehmet Akif Karan, Prof. Dr. Işıl Baral Kulaksızlığı, Prof. Dr. Rukiye Pınar, Tayfun Karali, Birol Işın
Proje Grubu; Fatma Nur Çakır, Mehtap Tiryaki, Yeliz Öncü, Lale Bayrak, İbrahim Koçhan, Mahmut Yelten, Tahir Karabulut, Cüneyt Sevinç, Esra Polat
Darülacezenin 7 yıllık bilgi ve tecrübe birikimi ve İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi Akademik camianın işbirliği ile hazırlandı. Bu film İstanbul’daki tüm Huzurevi ve Bakımevlerine dağıtıldı.
2008 yılında düzenlenen 7 Ulusal Geriatri Kongresinde sunulan çalışma “Özel Hizmet Ödülüne” layık görüldü.
2. “Demanslı Yıllara Değer Katan Aktiviteler” Kitabı
Yaşlılık, insan hayatında fiziksel ve ruhsal değişimlerin görüldüğü bir dönemdir. Kişinin tüm organ ve sistemlerinde yaşlılığa bağlı fizyolojik fonksiyon kaybı görülmesi, bu kişilerde birçok kronik hastalığa sebep olmakta ve beraberinde günlük ilaç kullanımını arttırmaktadır. Kişinin karakterine de yansıyan bu değişimleri kabul etmesi ve bunlara uyum sağlaması bazı zorlukları beraberinde getirebilir. Bu dönemde kişi, yaşlılığın doğası gereği kendini sosyal hayattan izole etmektedir.
Etrafındaki insanlarla iletişimi azalmakta olan yaşlının, aynı zamanda hayat ile olan bağları da zayıflamaktadır. Bununla beraber yaşlılığın beraberinde getirdiği hastalıklar, özellikle demans / Alzheimer hastalığı, bu dönemi daha da güç hale dönüştürmektedir.
Demans sıklıkla yaşlılarda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. En sık demans sebebi olan Alzheimer Hastalığı, kişinin geçmişte edindiği bilgileri korurken yeni öğrenilen bilgileri çabuk unutmasına sebep olur. Çevresine olan ilgisi zamanla kaybolan yaşlının, sosyal hayattan kendisini izole etmesi, zamanının çoğunu evinde ve yatağında geçirmesine sebebiyet vermektedir. Bunun sonucunda yaşlıya bakım veren kişilerde de ciddi tıbbi ve psikolojik sorunlar ortaya çıkmaktadır.
Demanslı yaşlının bakıma muhtaçlığı arttıkça ilaçlarını düzenli olarak alması, yemeğini üç öğün yemesi, alt bezinin günde dört defa değiştirilmesi aile için bazen imkânsız olmaktadır. Bu durum sadece yaşlıların yaşam kalitesini olumsuz etkilemekle kalmayıp, ailenin ve bakım veren kişilerin de günlük yaşantılarını olumsuz yönde etkilemekte ve bu kişilerde tükenmişliğe neden olmaktadır.
Bu kitap, demans / Alzheimer hastalığı olan yaşlının bakımını kolaylaştırmak, yaşam kalitesini arttırmak, ailesinin ve bakım veren kişilerin günlük yaşamlarındaki zindeliğini korumak ve demanslı yaşlıların aktiviteler ile yaşamlarına değer katmak amacı ile hazırlanmıştır.
Her yaşlının farklı olduğu düşüncesi göz önünde tutularak, ‘bireysel bakım modeli’ne uygun olarak hazırlanan kitabımız, yaşlının demans derecesine ve bakıma muhtaçlık durumuna göre tasarlanmıştır.
Bu aktiviteler teorik bilgilerden ziyade pratikte uygulanmış aktiviteler olup neticesinde birçok güzel sonuca ulaşmıştır. İlerleyen zamanlarda elde ettiğimiz bilgilerle ve yaptığımız uygulamalarla genişletilebilecek olan aktivitelerimizin kurumlarda çalışan bakım personelinin mesleki kariyerlerine de katkıda bulunabileceğini düşünmekteyiz.
Kitabımızı bakım personeli, hemşire, psikolog, sosyolog, mimar, fizyoterapist gibi farklı meslek gruplarından uzmanlar ile psikiyatri, nöroloji, fizik tedavi ve iç hastalıkları uzmanlığı alanlarında en yetkili akademik camianın bir araya gelerek hazırlamıştır. Demanslı yaşlıya çok yönlü bir bakım hizmetinin planlanmasında multidisipliner ve interdisipliner ekibin işbirliğiyle çalışmasının önemine dikkat çekmektedir.
Bu çalışmayla demanslı yaşlılara verilen kurumsal bakım hizmetlerinin kalitesinin arttırılmasına katkı sağlamak en önemli hedefimizdir.
Huzurevi ve Bakımevi gibi kurumsal bakım merkezlerinde bakım hizmeti verilen yaşlıların yıllarına değer katması hedeflendi. Günlerini oturarak ve boş geçiren yaşlıların zamanlarını nasıl değerlendireceği çalışmaları yapıldı. Darülacezenin 8 yıllık bilgi ve tecrübe birikimi ve İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi Akademik camianın işbirliği ile hazırlandı. Bu kitap 2 baskı yaptı ve 5000 adet basıldı. Türkiye’deki tüm huzurevleri ve bakımevlerine, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumunun Ankara merkez, İstanbul ve Tüm il ve ilçe teşkilatlarına, Üniversitelerin psikiyatri, nöroloji, fizik tedavi, halk sağlığı, iç hastalıkları, geriatri, hemşirelik, psikoloji bölümlerine gönderildi.
2009 yılında düzenlenen Akademik Geriatri Kongresinde sunuldu ve “Türk Geriatri Bilimine Katkı Ödülüne” layık görüldü.
3. “Alzheimer Hastası ile Yaşamak” Kitabı
Evinde Alzheimer Demans Hastasına bakım veren aile üyelerine destek vermek üzere hazırlanan kitapta teorik ve pratik bilgiler bulunmakta. Kitapta Alzheimer demans hastalığı hakkında bilgilerin yanında hastalarda görülen sorunlar ile başa çıkma yolları anlatılmakta. Hastalar ile Günlük yaşamın nasıl olması gerektiği ve yaşlılara uygulanacak aktivitelerden örnekler verilmekte.
4. “RİNG Avrupa Birliği Projesi”
Demans hastalarına bakım veren aile üyelerine ve bakıcılara verilecek psikolojik desteklerin AB standartlarının oluşturulması hedeflenen projede Türkiye ile beraber İtalya, İspanya ve Romanya’da yer almakta. Demans ve Alzheimer hastalarına bakım verenlerin; yaşam ve hizmet kalitesini arttırmayı, iş piyasasında pozisyonlarını güçlendirmeyi ve sosyal uyumlarına katkıda bulunmayı amaçlıyor. Proje tamamlandığında oluşacak tüm bilgi birikimi Türkiye’deki Huzurevi ve Bakımevleri ile paylaşılması hedeflenmekte.
5. Darülaceze Geriatri Konseyi
Geriatrinin interdispliner ve multidsipliner üyelerinin demans tanılı yaşlıyı beraberce değerlendirdiği konsey çalışmaları Türkiye’de ilk defa İstanbul Tıp Fakültesi ile beraber yürütülmekte. Geriatri uzmanı, İç Hastalıkları Uzmanı, Psikiyatri Uzmanı, Nöroloji Uzmanı, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı, Aile Hekimi Uzmanı, sosyal Hizmet Uzmanı, Fizyoterapist, Psikolog, Sosyolog, Hemşire ve Hastabakıcı aynı masa etrafında yaşlıyı değerlendirmekte. Huzurevi ve Bakımevi gibi kurumlarda kalan yaşlıların değerlendirmesinde model olabilecek bu çalışma 2010 Akademik Geriatri Kongresinde Panel olarak sunuldu.
6. Yurtdışı Demanslılara Kurumsal Bakım Merkezlerine İnceleme Gezileri
Almanya ve Hollanda yaşlılara kurumsal bakımda en önde gelen Avrupa Birliği ülkeleri. Almanya ve Hollanda’da Demans/Alzheimer hastalarına bakım veren Huzurevi ve Bakımevi kurumlarından Zurgecentrum Rubroek-Rotterdam, Haus Simon-Köln, Seniorenzentrum Stadt-Hilden, İntegritas Der Mensch Ihree "Pflege zu Hause "-Mettmann, Haus Salem-Lintrof, Hause O'land-Bremen, Hause Im Park-Bremerhaven, Hause am Sandberg-Duisburg 2007-2009 yıllarında ziyaret edilerek bakım hizmetleri konusunda bilgi alındı.
7. Ulusal ve Uluslararası Kongre ve Sempozyumlarda Sunulan Bilimsel Çalışmalar
2006-2010 yılları arasında 11 adet Ulusal ve Uluslararası Kongre ve Sempozyumda 15 sözlü bildiri, 12 poster sunum ile İstanbul Darülaceze Müdürlüğünde Demans tanılı sakinlere verilen Kurumsal Bakım Hizmetleri Akademik camia ile paylaşıldı.
20.9.2010 - 2241
|