|
Metabolizmanın çalışması gıda alımına bağlı olduğu gibi, sağlık açısından önemli bir yeri olan uykunun da alınan gıdaların niteliğiyle ilişkisi var. Bazı gıdaların uyuma sürecini kolaylaştırdığına bazılarının ise zorlaştırdığına dair görüşler bulunmakta. Kan basıncını ve nabzı düşüren kimi gıdalar metabolizmayı da yavaşlatarak uykuya yardımcı olabilirken , bazıları ise metabolizma ve beyin aktivitesini artırarak uykuyu zorlaştırabiliyor.
Tabii yenilen gıdaların türü kadar miktarı da uyku açısından önemli olabilmekte. Fazla yenilen bir yemeğin ardındaki dolu bir mide kadar, saatlarce aç kalmış boş bir mide de uykuyu olumsuz etkileyebiliyor. Dolayısıyla son öğün ile yatağa girme arasında belirli bir sürenin geçmesinde fayda var. Ayrıca rahat bir uyku istiyorsak akşam öğününde yağlı, ağır yiyeceklerden kaçınmalıyız.
Eğer devam eden uyku probleminiz var ise bunu muhakkak doktorunuzla görüşün, tanıdıklarınızın ilaçlarından medet ummayın, başkalarının kullandığı ilaçların size yarar yerine zarar getirmeleri mümkün.
Diyetisyenimiz Müge Başer ile bu konu üzerinde etkili olabilecek ve her evde bulunabilecek besinleri seçtik, seçilenler sizi biraz rahatlatabilmesi ihtimali olan günlük besinler, bunlar herhangi bir ilaç yerine düşünülmemelidir:
Süt: Uyku deyince zaten herkesin aklına ilk olarak, klasik bir “uyku ilacı” sayılan ılık, ballı süt gelir. Sütteki kalsiyumun vücut üzerinde yatıştırıcı bir etkisi vardır, kasları ve sinirleri gevşetir. Sütte ayrıca yatıştırıcı etkiye sahip süt proteini bulunur. Süte az miktarda eklenen balın da sakinleştirici etkisinden yararlanılabilir. Ballı sütün üzerine biraz tarçın serperek yanında az miktarda badem yerseniz uykuya dalmanız kolaylaşır. Süt ürünlerinde 50 yaş üzeri kişilerin laktoz intoleransı olabileceği ve bu nedenle süt ürünlerinin sindirim şikâyetlerine sebep olabileceği için, bu tip şikâyetlerde laktozsuz sütü tercih etmeleri yararlı olabilir.
Muz: Muzu sarı kabuklu uyku hapı olarak adlandıranlar vardır. Muzun uyku verici özelliği, beyindeki nörotransmiterler üzerideki etkisine bağlı olabilir. Triptofan, magnezyum ve potasyum içeren bu meyve, kaslarınızı gevşetip sizi rahatlatır, uyku kalitesini artırır.
Bİtkİ çayları: Doğru bitki karışımından hazırlanan bir çay ya doğrudan uyutucu ya da yatıştırıcı ve duyguları stabilize edici etki gösterir. Papatya, melisa, ıhlamur, lavanta gibi bitkilerin çayları size huzurlu bir uyku verecektir. Uyumak yerine zindeliğe ihtiyacınız varsa kafein içeren siyah çay veya yeşil çay tercih edilebilir.
Yulaf ezmesi: Sütle hazırlayacağınız yulaf ezmesini biraz tarçınla karıştırırsanız lezzetli bir uyku gıdası elde etmiş olursunuz. Yulafın ayrıca kolesterol düşürücü etkisi vardır.
Yoğurt, ayran: Yoğurt, bal, taze çekilmiş keten tohumu karışımı uyku perilerini çağıran bir diğer formüldür. Ayrıca sarımsakla lezzetlendirdiğiniz ayran veya cacıkla birlikte uykuya dalma sürecinizi kısaltabilirsiniz.
Tahıllı ekmek ve hindİ etİ: Yorucu bir iş günün ardından akşam yemeğinde, serotonin salınması için, iki dilim tahıllı ekmek (kompleks karbonhidrat içerir) arasına koyacağınız bir parça ızgara veya haşlanmış hindi eti, beyne ‘uyku vakti geldi’ mesajını daha erken göndererek uyumanıza yardımcı olacaktır.
Patates, makarna: Fırında pişirilmiş az miktarda patates iyi bir gece uykusuna yardımcı olabilir. Etkisini daha da artırmak için patatesi sütle birlikte püre yapabilirsiniz. Az miktarda yoğurtlu makarna ise uyku için etkili olabilir.
Kafeİnlİ besİnler (kola, çİkolata, enerjİ İçeceĞİ, çay, kahve): Bu keyif verici maddeler kan basıncını, nabzı ve vücudun aktivitesini artırarak vücudun daha uzun süre uyanık ve zinde kalmasına yardımcı olurlar. Uyku problemi yaşıyorsanız bu tarz besinleri gün içerisinde çok geç saatlere bırakmamalısınız.
Yağlı ve şekerlİ besİnler: Vücut yağlı ve şekerli besinleri sindirmek için daha çok çaba gösterir. Şekerli gıdalar yenilmesi sonucunda kan şeke-rinin yükselmesi de metabolizma ve aynı zamanda da beyin için uyarıcıdır. Ortaya çıkan enerji depolanmak, yakılmak ya da harekete dönüşmek zorunda kalır. Geç saatlerde yenilen şekerli ve yağlı yiyecekler uyuma saatinizi geciktirebilir. Tatlı yemek isti-yorsanız, günün erken saatlerinde yiyin ki sağladığı enerjiyi de gün içerisinde kullanın.
Alkol ve uyku: Yüksek dozda alkol her ne kadar uyutsa da bu kesinlikle kaliteli bir uyku değildir. Derin uyku ve düş görülen uyku evreleri birbirine karışır, sabah dinlenmeden kalkarsınız. Düşük dozda alkol ise çoğu insana önce dinçlik, sonra yorgunluk hissi verir.
Dr. Hasan İnsel
16.12.2010 - 3682
|