|
Fizyolojik (Doğal) Akıntılar:
Bazı kız çocuklarında yeni doğdukları hayatın ilk haftasında vaginal kanama görülebilir. Bu kanama anneden geçen östrojenlerin çekilmesine bağlı bir kanama olup normal fizyolojik bir durumdur. Araştırmaya ve tedaviye gerek yoktur. Okul öncesi dönemlerde küçük kız çocuklarında görülebilen vaginal akıntılar genellikle bir tehlike teşkil etmeyen hormonal akıntılardır. Küçük kız çocuklarının henüz cinsel yaşamı olmadığı için bu akıntıyı vaginal iltihaplarla karıştırmamak gerekir.
Fizyolojik Olmayan (Anormal, Patolojik) Vaginal Akıntılar:
Kız çocuklarında (prepubertal-premenarşal) vaginal akıntılar iki büyük başlık altında toplanır: Spesifik mikrobiyolojik nedenler, nonspesifik nedenler. Spesifik nedenler arasında bakterial nedenler, gonore, protozoal enfeksiyonlar, barsak parazitleri, mikotik enfeksiyonlar, fiziksel kimyasal ve alerjik ajanlara bağlı inflamasyonlar sayılabilir. Mikrobiyolojik neden bulunamadığı ve yabancı cisim ekarte edilemediği zaman nonspesifik vulvovaginitis tanısı konur. Özellikle kanama ile birlikte pürülan genital akıntı görülen kız çocuklarında vulvovaginitis düşünülmelidir. Uzun süreli vaginal kötü kokulu akıntı veya zaman zaman kanla karışık kötü kokulu akıntı olması durumunda küçük çocuklarda nadir görülmesine rağmen vagende yabancı cisim mutlaka akılda tutulmalıdır. Hijyenik önlemlere ve tıbbi tedaviye rağmen vaginal akıntı devam ettiği zaman da vagende yabancı cisim olasılığı düşünülmelidir. Bu hastalarda idrarda yanma sızlama da olur. Bu çocuklarda yabancı cisimden şüphelenildiği zaman, önce aile bilgilendirilmeli ve yapılacak işlem kızlık zarına zarar verebileceğinden, ilerde doğabilecek adli sorunların önüne geçebilmek için ebeveynden bilgilendirilmiş imzalı onay formu alınmalıdır.
Vaginal pürülan akıntı puberte öncesi kız çocuklarda nispeten yaygın bir jinekolojik problemdir. Bu problem semptomatik veya antibiyotik tedavisine dirençli olup tekrarlar.
Daha büyük kız çocuklarında vaginal kanama görülürse seksüel taciz, kıl kurduna bağlı kaşıntı ve tahriş sonucu olan kanama, vagende yabancı cisim, şiddetli bir vulvovaginal enfeksiyon, idrarda kan gelmesi, ilk menses kanamasının başlaması gibi çeşitli faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
Kız Çocuklarında Vaginal Akıntı Nedenleri?
Çocukların çoğunda belirgin bir enfeksiyon ajanı bulunamaz. Majör neden kötü hijyen ve barsak parazitleridir. Hijyeni düzeltmek için basit önlemler alındığında ve barsak parazitleri tedavi edildiğinde kız çocuklarında oluşan akıntıların önemli bir kısmı için etkili tedavi sağlanmış olur. Kötü hijyen koşulları, vulvanın sıcak ve nemli tutulması, dar giysiler, olası cinsel taciz, yüzme sporundan sonra ıslak mayo ile dolaşmak, sentetik iç çamaşırı giymek, şişmanlık gibi vulvada nemlilik artıran faktörler, sabun, banyo köpüğü, antiseptik solüsyon kullanmak gibi birçok faktör hafif derecede vaginal akıntılara neden olmaktadır. Bu akıntıların üstünde fazla durulmaz. Eğer kültür alınacak olursa ekseriya perine bulunan organizmalar ürer. Aşırı rahatsızlık hissi veren kaşıntı perianal vulvar kaşıntı olursa kıl kırdu (oksiyür) düşünülür.
Küçük kız çocuklarında rahim ağzının dışa dönük olması (eversiyon ve ektopi) vajinal akıntıya neden olabilir. Östrojen hormonunun eksikliğine bağlı vagina mukozasının incelmesi sonucu, çocukluk döneminde vajinada şeker ve laktik asitler azalacağından enfeksiyona yakalanma oranı artar. Çeşitli organların iltihabi hastalıkları (idrar yolu enfeksiyonu, bademcik iltihabı, ortakulak iltihabı, zatürre gibi) sırasında kullanılan antibiyotikler de vaginada bulunan faydalı laktobasilleri öldürerek, vaginada diğer bakteri enfeksiyonları ve mantar enfeksiyonlarına zemin hazırlar. Adet öncesi olan kızlarda hazırlayıcı faktörler esas olarak vaginal mukozada asidik PH’ nın kaybı ve östrojen koruyucu etkisinin olmamasıdır. Bu tür akıntıların büyük kısmının nedeni barsak bakterileri ve A grubu beta hemolitik streptokok, hemofilus influenza ve stafilokokus aureus gibi özgül patojen bakterilerdir. En sık rastlanan mikroplar: Grup A beta hemolitik streptokoklar, hemofilus influenza ve bazı gram negatif basillerdir. Cinsel tacize uğrayan kız çocuklarında oluşan vaginal akıntılarda en sık karşılaşılan mikroplar şunlardır: Neisseria Gonore, Garnerella vaginalis, Trikomonas vaginalis, Tripenoma Pallidum (sifiliz etkeni), Klamidya trachomatis.
Vulvar deri hastalıkları, vaginada yabancı cisim, vagina iltihabı, vagina kanseri (rhabdomyosarkoma) gibi hastalıklar inatçı ve tekrarlayıcı vulvovaginitislere neden olabilir.
Klinik Bulgular:
Kız çocuklarında perine bölgesi muayenesi sırt üstü yatar pozisyonda kalçalarını ayırarak dizlerini karnına doğru çekerek en iyi şekilde yapılır. Kendi başına yatamayan küçük kız çocukları ise annesi sırt üstü jinekolojik masada yatar pozisyonda iken annesinin kucağına pozisyon verilip yatırılarak kolayca muayene edilebilir.
Yeni doğan kız çocuklarında bazen mukoid, beyaz, hafif kanla karışık vaginal akıntı görülür. Bu durum normaldir, anneden bebeğe geçen hormonlar nedeni ile oluşur ve ekseriya üç aylık oluncaya kadar kaybolur. Üç aydan puberteye kadar vaginal akıntı çok azdır. Hafif derecede akıntılar (mild vulvovaginitis) kaşıntı, akıntı, kızarıklık ve ara sıra idrarda yanma ve sızlama ile seyreden ve çok sık karşılaşılan bir problemdir. Bu akıntı sarı-yeşil renkli olup iç çamaşırda iz bırakabilir. Akıntıya sık sık vulvada kaşıntı, yanma, kızarıklık eşlik eder. Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda ve vagende yabancı cisim olduğunda aşırı pürülan vaginal akıntılar görülür. Fizik muayenede dış genital organlarda pürülan akıntı mukozada kızarıklık izlenebilir.
Kız Çocuklarında Vaginal Akıntı Tanısı Nasıl Konur?
Spesifik mikrobiyolojik vulvovaginitislerde tanı için dış genital organların incelenmesini takiben akıntıdan direk alınan örneğin kültür-antibiyogram için gönderilmesi ve akıntı etkeninin tespit edilmesi gerekir. Bazı çok dirençli akıntılarda ise vaginal kızlık zarının açıklığından ince bir swap (pamuk uçlu çubuk) ile girilerek kültür alınabilir. Ayrıca vaginal akıntıdan elde edilen ıslak preparatlar, KOH damlatılarak hazırlanan preparatlar veya diğer preparatlar incelenerek patolojik etken bulunabilir. İdrar tetkikinde de iltihap hücreleri aranmalıdır. MRI değerlendirmede en güvenli teknik olmakla birlikte sonografi ve röntgen daha çok kullanılır. Vulvovaginitis tıbbi tedaviye dirençli olduğu ve tekrarladığı zaman vaginal yabancı cisim olasılığına karşı endoskopik muayene (vaginoskopy) gerekir. Vaginal yabancı cisim düz radyografi, düz röntgen, ultrason ve MRI ile görüntülenebilir. Vaginoskopi ve vaginal yıkama ile yabancı cisim veya akıntı yapan diğer nedenler görülebilir.
Vaginal Akıntının Tedavisi Nasıl Olur?
Kız çocuklarında vaginal akıntı yapan neden bulunamadığı durumda potansiyel irritasyon yapan ajan elimine edildikten sonra çocuk ve anne-babası hijyen konusunda tekrar bilgilendirilerek güven kazanılmalıdır. Çocukların bir kısmında kötü hijyen kadar kimyasal ve mekanik reaksiyonlar da genital irritasyona neden olabilir. Amaç, uygun hijyen ve uygun tedavi hakkında çocukları eğiterek akıntıya neden olan etkeni ortadan kaldırmaktır. Tedavi lokal temizlik, lokal antibiyotikler ve ara sıra kısa süreli östrojen tedavisini kapsar. Oral antibiyotik ancak spesifik bir enfeksiyon ajanı tespit edilirse verilmelidir. Tedavi akıntı kültürü sonucuna göre yapılır. Bu alanda fazla üreyen bir organizma tespit edilirse (grup A Streptokok, Gardnerella, Haemophilus) uygun antibiyotiklerle tedavi edilmelidir. Mantar enfeksiyonu puberte yaşına kadar çocuklarda nadirdir. Genel anestezi altında muayene, sistoskopi veya vaginoskopi sonrası vagendeki yabancı cisim görülebilir ve bir pens yardımı ile çıkartılır. Birçok vakada vaginal irrigasyon ve genel anestezi altında vaginoskopi vaginal yabancı cismi belirlemek ve uzaklaştırmak için uygundur. İşlem steril şartlarda yapılmalıdır. Vaginal yabancı cisim uzun süre çıkarılmazsa bulunduğu yerde oluşan kronik enfeksiyon nedeni ile vagen mukozası zarar görür, içinde daralmalar ve yapışıklıklar olabilir.
Bu hastalığın takibinde vaginal akıntıya neden olan faktörlerden uzak durulmalıdır. Hastalar akıntı artırıcı faktörler konusunda bilgilendirilmelidir. Perine sirkeli su ile yıkanmalı, yumuşatıcı kremler sürülmelidir. Vulva temiz serin ve kuru tutulmalıdır Vaginal akıntılar konusunda anne ve baba bilgilendirilmelidir.
Eğer kanlı, aşırı, kronik vaginal akıntı tespit edilirse vagina yabancı cisim yönünden ayrıntılı bir şekilde incelenmelidir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan oluşan akıntılar uygun antibiyotikler ile tedavi edilmelidir. Bu bölgede egzama, sedef hastalığı (psöriazis) gibi çeşitli deri hastalıkları varsa tedavi edilmelidir. Dış genital organlarda spesifik deri problemi olanlarda bir dermatolojist yardımı gerekir.
Kız Çocuklarında Vaginal Akıntıdan Korunmanın Yolları:
Vagina girişi idrar yolu ve anüse komşu olması nedeniyle mikroplara oldukça açık bir bölgedir. Bu nedenle bu bölgenin çok temiz olması sağlık açısından çok önemlidir. Banyodan sonra dış genital organlar kurulanmalı ve nemli bırakılmamalıdır. İç çamaşırlar ıslaklığı emebilen doğal maddelerden (pamuklu, yün) yapılmış olmalıdır ve günlük değiştirilmelidir. Havuz, banyo, egzersizden sonra ıslak veya nemli mayo ve çamaşırla uzun süre oturmak akıntıya zemin hazırlar. Vulva temizliğinde nötral PH'sı olmayan sabun kullanılmamalıdır. Dar kot pantolon, çok sıkı tayt gibi iç giysiler tercih edilmemelidir. Obes ve şeker hastalığı olanlarda vaginal akıntı ve mantar enfeksiyonu daha sık olur, bu nedenle fazla kilo alınmasından sakınılmalıdır. Her anne çocuğuna küçük yaştan itibaren tuvalet eğitimi vermeli, tuvalette önden arkaya doğru temizlenmesi gerektiği öğretilmelidir. Hiçbir zaman makattan öne doğru temizlik yapılmamalıdır. Aksi halde büyük tuvalette bulunan mikroplar vaginaya geçiş yapar ve bu bölgede çok ciddi enfeksiyonlara neden olabilir. Kız çocukları bu konuda hem evde anneleri hem de okulda öğretmenleri tarafından bilgilendirilmelidir.
Sonuç:
Bütün vaginal akıntılar bir hastalık belirtisi olarak düşünülmeli ve doktora giderek gerekli önlemler zamanında alınmalıdır. Kız çocuklarında rahatsız edici akıntılar yaşam kalitesini düşürürken ilerde kısırlığa ve daha kötü sonuçlara da yol açabilir. İhmal edilmiş vaginal akıntılar kanser gibi bir hastalık belirtisi olabileceği gibi kronik akıntıların da zamanla kansere yol açabileceği unutulmamalıdır.
14.9.2010 - 2172
|