|
Demir eksikliği ülkemizde sık rastlanan bir sağlık sorun. Yaklaşık her yüz kişiden 40'ında bu soruna rastlanıyor. Demir eksikliğine bağlı olarak kansızlık gelişiyor. Kansızlık ise pek çok yeni soruna zemin hazırlıyor. Kadınlarda demirin vücuttan kaybolmasına yol açan en önemli nedenler arasında adet kanamaları, sık doğumlar, demirden fakir beslenmek, aşırı çay-kahve tüketmek, uzun süren ishaller, kronik enfeksiyonlar, barsak parazitleri, reflü, özefajit gibi mide hastalıkları yer alıyor.
Demir eksikliği ve buna bağlı kansızlık hem çocuklarda, hem genç kız ve kadınlarda ciddi sağlık sorunları yaratıyor. Eğer demir eksikliği bebek ve çocuklardaysa büyüme - gelişmede geriliklere, hastalıklara yakalanma sıklığında artışa, algılama ve öğrenme geriliklerine, okulda başarının düşmesine yol açıyor.
Çocuklarda yanlış beslenme, besinlerle ihtiyaç olan demirin yeterince alınmaması, erken dönemde inek sütüne başlama ve çok fazla inek sütü alımı nedeniyle kansızlık artıyor.
International Hospital Beslenme ve Diyet Uzmanı Dilem İrkin, yetişkinlerde demir eksikliğine bağlı kansızlığın başlıca 6 sağlık sorununa yol açtığını belirterek bunları söyle sıralıyor:
- Sürekli yorgunluk ve halsizlik hali uzun vadede depresyon
- Kolay üşüme
- Çarpıntı ve nefes darlığı
- Sık hastalanma
- Baş dönmesi
- Saç dökülmesi ve tırnak kırılmaları
Genç Kızlar Düşük Kalorili Tek Tip Diyet Yapmasın!
Kansızlığın temelleri bebeklikte atılıyor. Çocuklukta ve genç kızlık dönemindeki yanlış beslenme tarzı da sorunu ağırlaştırıyor. Özellikle gelişme çağlarında genç kızlar tarafından yapılan düşük kalorili ve tek tip diyetler demir eksikliğinin görülmesine neden oluyor.
Üstelik bu tip beslenme, sadece anemi görülmesine değil, yanlış ve yetersiz beslenmeye bağlı birçok sağlık sorununu da beraberinde getiriyor. Bu sorunlardan bazıları şöyle sıralanabilir:
- Yetersiz enerji alımına bağlı olarak büyüme gelişme gerilikleri
- Boy uzunluğunun yeterli olmaması
- Yağ alımında yetersizliklere bağlı gecikmiş geç adet dönemi
- Adet dönemindeki düzensizlikler
- Demir eksikliğine bağlı çabuk yorulma
- Baş dönmesi
- Çarpıntı
- Ciltte solukluk
- Saç dökülmesi
- Tırnak kırılmaları
Kalsiyum İçeren Gıdalar da Demiri Kaçırıyor
Demir eksikliğinin görülme nedenleri arasında yetersiz demir alımının yanında , yetersiz emilimi de önemli. Bazen demir alımı yeterli olsa bile emilimde sorun varsa demir eksikliği gelişebiliyor. Bu emilim bozukluğunun altında metabolik sistemdeki bozukluklar yer alabileceği gibi, beslenme tarzındaki yanlışlar da neden olabiliyor.
Gıdalarla vücuda demir alınırken beraberinde C vitamini alınması emilimi artırırken, kalsiyum içeren gıdaların çok tüketilmesi demirin emilimini azaltırken, çay kahve tüketimi de demir eksikliğine neden olabiliyor.
Adet Kanamaları Aşırıysa Doktora Gidilmeli
Aneminin kadınlarda daha sık görülmesinin nedenlerinden biri de aylık kanamalar. Bir kadın ortalama 5 gün süren bir adet döneminde yaklaşık 30 ml kan kaybedebiliyor. Bu da 20-50 mg bir demir kaybına neden oluyor.
Bu dönemin uzun ve yoğun geçmesini engellemek ve tedavi etmek amacıyla mutlaka bir kadın doğum uzmanından destek alınması gerekiyor. Emilimde bozukluklar, aylık adet kanamalarında çok fazla kan kaybı, sık doğumlar ve iki doğum arasındaki dönemler kansızlığın yetersiz demir alımı dışındaki nedenlerinden birkaçı...
Demir İlaçları Hekime Sorulmadan Alınmamalı
Dilem İrkin, demir eksikliği tedavisinde ilk amacın anemiye neden olan sorunun tedavi edilmesi olduğuna dikkati çekerek, "Yetersiz demir içeren besinlerin tüketimi yerine, demir içeriğinden zengin besinler alınmasını sağlayacak bir beslenme programı hazırlanabilir.
Mide ya da barsaktan kaynaklı bir emilim bozukluğu varsa bunun tedavi edilmesi, aylık adet kanamalarından kaynaklanıyorsa bu dönemlerin düzenlenmesi büyük önem taşıyor " diyor.
Kansızlık tedavisinde demir içeren ilaçların kullanımı mutlaka doktor önerisiyle yapılmalı, düzenli olarak kullanılmalı ve bunun yanında demirden zengin bir beslenme programı uygulanmalı. Demir eksikliği düzeyinin saptananak, eksiklik belirlenmesi halinde ilaç ve diyet tedavisisi planlanarak, kan düzeyleri takip edilmeli.
Sık görülmese de demirin eksikliği gibi fazlalığı da sorun yaratabiliyor. Depolanma özelliği olduğu için gereksinimden fazla demir alımı demir fazlalığına neden olabiliyor. Demir fazlalığı sonucu halsizlik, bulantı, kalp çalışmasında sorunlar görülüyor. En sık etkilenen organlar ise karaciğer, dalak, kalp ve pankreas oluyor. Ayrıca deride kızıllık ve kahverengilik görülüyor.
17.5.2011 - 7321
|