Çocuk endokrinolojisi, pediyatrik endokrinoloji olarak da bilinir ve endokrin bezlerinden kaynaklı; fiziksel büyüme, çocuklukta cinsel gelişim, diyabet gibi birçok rahatsızlıkla ilgilenen tıp alt uzmanlık alanıdır. Çocuk Endokrinoloji uzmanı, temel olarak çocukluk ve ergenlik döneminde (0-19 yaş) ortaya çıkan hormonal bozukluklarla ilgilenir. Çocuğun sağlıklı büyümesini, normal zamanında ergenliğin ortaya çıkması ve sağlıklı ilerlemesini, sonunda erişkin döneme güvenli geçişini izler. Doğumdan 18 yaşın sonuna kadar hormonal rahatsızlığı olan çocuk ve gençlerin tanı ve tedavisi ile ilgilenir.
Ailesel veya yapısal olabilen boy kısalığı, kimi zaman hormonal eksiklikler veya başka bir hastalığın göstergesi de olabilir. Çocuk Endokrinoloji bölümü ise çocuğun boyunun kısa kalmasına neden olan tüm olasılıkları inceler ve tedavi eder. Boy kısalığı büyüme hormonu eksikliğine bağlı ise vakit kaybetmeden tedavi edilmelidir. Zaman kaybı daha az boy kazanımına neden olabilir. Hatta büyüme plağı kapanan gençler büyüme hormonu tedavi şansını tamamen yitirmiş olabilirler.
Kısa boy kadar yaşıtlarına göre bariz uzun olan çocukların da izlenmesi gerekir.
OBEZİTE (ŞİŞMANLIK) Çocukluk çağında da olsa fazla alınan veya yeterince harcanmayan enerji vücutta depolanarak şişmanlığa neden olmaktadır. Bu enerji fazlalığı çocukluk çağı obezitesinin büyük çoğunluğunu oluştursa da bazen fazla kiloya neden olan hormonal bir hastalık, doğuştan gelen ve birkaç hastalığın birlikte olduğu bazı genetik hastalıklar nedeni ile çocuk kilo alımına yatkın hale gelebilir. Obezitenin altta yatan nedenini araştıran tedavi gereken durumlarda tedavi eden ve obezitenin kendisinin yol açtığı olumsuzlukları takip eden Çocuk Endokrin uzmanıdır.
ERKEN ERGENLİK Erkenlik, bireysel farklılıklar olmakla birlikte Türk çocuklarında,kız çocuklarında 11-12 yaş, erkek çocuklarında 12 -13 yaş aralığında başlar. Bazen bu yaşlarda başlasada hızla 12-18 ay içinde ergenlik tamamlanabilir, bu durum da hızlı ilerleyen ergenlik olarak kabul edilir. Sağlık açısından erken ergenliğe neden olan durumun açığa çıkarılması ve tedavi edilmesi gereken bir hastalık söz konusu ise tedavi edilmelidir. Kız ve erkek çocuklarda 14 yaşında hala ergenlik bulguları gözlenmemişse Geçikmiş ergenlik olarak kabul edilip altta yatan neden araştırılmalıdır. Ergenlik döneminde görülen diğer sorunların altındaki neden genellikle hormonaldir. Bu nedenle ergenlikte görülen fazla tüylenme, meme sorunları, kız çocuklarının hertürlü menstrual sorunları, Polikistik Overile de (18 yaşını doldurana kadar) Çocuk Endokrin uzmanı ilgilenmektedir.
CİNSEL FARKLILAŞMA SORUNLARI Bebek doğduğunda cinsiyetiyle ilgili ilk bakışta tam olarak kız veya erkek denilemeyen gelişim bozukluğudur. Hastanede doğan çocuklarda Yenidoğan veya Çocuk Doktoru tarafından fark edilir. Ancak gözden kaçabilir veya sonrada bariz olabilir. Erkek çocuklarda yumurtaları kese içinde gözlenmiyor, idrarını penis ucundan yapmıyor veya penis çok küçük gözlemlenmişse önemlidir. Kız çocuklarında ise çok küçük idrar yolu açıklığı veya özellikle her iki kasıkta küçük şişlik gözleniyorsa Cerrahiden önce Çocuk Endokrin uzmanınca değerlendirilir.
HİPOTİROİDİ / HİPERTİROİDİ Hipotiroidi, halk arasında guatr olarak bilinen tiroid bezinin olamsı gerekenden daha az veya hiç hormon üretmemesi olarak tanımlanır. Tiroid hormonu zeka gelişimi, boyca büyüme, kemik gelişimi ve metabolizmanın hızlanması gibi etkilere sahip çok önemli bir hormondur. Tiroid hormonunun normalden daha fazla üretilmesi ve kana verilmesi sonucu oluşan duruma hipertiroidi denilir. Pediatrik Endokrinologlar ayrıca tiroid nodüllleri, tiroid kanseri ve büyümüş tiroid dokusunu (guatr) tedavi etmek için de eğitim alırlar. Ailesinde Tiroid yada Guatr ile ilgili öykü olan tüm çocukları izlerler.
ÇOCUKLUK ÇAĞI DİYABETİ (TİP 1 DİYABET) Yenidoğan döneminden genç erişkin döneme kadar herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir. Tedavide geçikme bulguların komaya kadar ilerlemesine ve ölüme neden olur. Tedavi ömür boyu ve yalnız insülin ile mümkündür. Bu çocuk ve gençler genç erişkin oluncaya dek Çocuk Endokrin uzmanı tarafından tedavi edilmeli ve yakın izlenmelidir. Çocukluk çağında görülen Tip 2 diyabet de Çocuk Endokrin uzmanı tarafından tedavi edilir ve yakın izlenir.
RAŞİTİZM / KEMİK SAĞLIĞI D vitamini yetersiz alınımı veya D vitamininin doğuştan metabolik hastalıklarına bağlı olarak gelişen yetersiz kemik mineralizasyonu Raşitiz denilen hastalığa neden olur. Raşitizm, osteoporoz ve kemiğin diğer metabolik hastalıkları Pediatrik endokrinin ilgi alanları içinde yer alır.
BÖBREK ÜSTÜ BEZİNDEN SALINAN HORMONLAR Kalp, Arterial kan Basıncı (endokrin nedenli hipertansiyon), stres/ heyecan tolerasyonu, cinsiyet ve üreme üzerine etkilidir. Çocukluk çağında doğuştan yada sonradan kazanılan Adrenal bez hormon hastalıklarıyla Ç. Endokrinoloji uzmanları ilgilenir.
ÇOCUK ENDOKRONOJİSİ HANGİ HASTALIKLARA BAKAR? Doğumdan itibaren sağlıklı büyümeyi takip eder. Düşük doğum ağırlığı ve kısa doğum boyu ile doğan çocukları izler ve onların sağlıklı yaşıtlarını yakalaması için destekler. Büyüme basamaklarında ortaya çıkan bozuklukları inceler ve tedavi eder.
Büyüme Gerilikleri Erken Ergenlik Boy Kısalıkları Şeker Hastalığı (Diyabet) Gecikmiş Ergenlik Şişmanlık (Obezite) Hipoglisemi (Kan Şekeri Düşüklüğü) Cinsel Gelişim Bozuklukları Guatr Ve Tiroid Bezi Hastalıkları (Hipotiroidi-Hipertiroidi) Böbrek Üstü Bezi Hastalıkları Penis Sorunları Aşırı Tüylenme Adet Düzensizlikleri Turner Sendromu Hipofiz Bezi Hastalıkları Kalsiyum Ve fosfor Metabolizması ile ilgili bozukluklar D vitamini Ile ilgili hastalıklar Raşitizm ÇOCUK ENDOKRİNOLOJİSİ OLAN HASTANELER HANGİLERİ? Medicana Bahçelievler Hastanesi Sultanbeyli Ersoy Hastanesi Kurtköy Ersoy Hastanesi Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Bezmialem International Clinic Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Özel Yüzyıl Hastanesi Pendik Acıbadem Bakırköy Hastanesi Memorial Şişli Hastanesi İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Acıbadem Maslak Hastanesi Acıbadem Kadıköy Hastanesi İstanbul Özel Amerikan Hastanesi İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi Sağlık Bilimleri ÜniversitesiHamidiye Tıp Fakültesiİstanbul Kanuni Sultan Süleyman Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi İstanbul Zeynep Kamil Kadın Ve Çocuk Hastalıkları Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim Ve Araştırma Hastanesi İstanbul Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Özel Şişli Kolan Hastanesi 3.3.2021 0 - 51667