Dr. Hastane.Com.Tr Doktoru Hastane.com.tr Cevabı:
"Ben" Dediğimiz Şey Tam Olarak Nedir?
Halk arasında genellikle çok farklı şeylere "ben" deniyor. Bunların arasında gerçek anlamda ben denilen belirtiler, derinin rengini veren melanin maddesini yapan hücrelerden oluşanlar.
Benler Nasıl Oluşurlar ve Neden Vardırlar?
Oluşum sebebi kesin belli değil. Ama esas olarak kişinin kendi yapısı, atamamen kendi genlerindeki özelliklere bağlı. Bir kısmı doğumsal olabiliyor. Sonradan ortaya çıkanlarda özellikle genetik yapıya ek olarak ultraviyolenin, yani güneşin etkisi çok büyük.
Güneşin Benlere Etkisi Nasıl Oluyor?
Güneşi gördükçe hem sayıları artıyor ham da yapıları bozulup, dejenere olabiliyorlar. Güneş etkisi derken, burada özellikle ani ve yüksek dozdaki güneş çok önemli. Özellikle yanık yapacak boyutta, kızarma, soyulma vs. gibi durumlar, deri kanserine dönüşme riski taşıyabiliyorlar.
Benlerin Tehlikeli Olup Olmadıklarını Görünüşlerinden Anlamamız Mümkün mü?
Belli bir ölçüde anlaşılabilir. Bir kere benlerin sayısının çokluğu önemli. Koyu renkteki benler, renk düzensizliği, mesela bir benin içinde birden fazla renk varsa bunlar da tehlikeli. Ayrıca normalde oval ya da yuvarlar olan benlerin sınırları düzensiz, yani dantel gibi girintili çıkıntılıysa bu da riskli bir durum. Benlerin hareketlenmesi de bir o kadar önemli. Normal duran bir ben kısa süre içersinde büyümeye ya da hızla renk değiştirmeye başlarsa, dikkatli olmak gerek. Bunun yanında benlerin büyüklüğü de önemli. Yarım santimden itibaren, kayda değer belli bir risk taşıyorlar. Benlerin bütününe bakarsar ve hepsini birden değerlendirirsek, melanoma (kanser) dönüş riski yüzde bir civarındadır. Yalnız yarım santimden sonra, yavaş yavaş kademeli olarak tehlike artar.
Melanoma Nasıl Bir Kanser Türü?
Benlerden çıkan bir kanser tipi, yalnız deri kanserleri değil, bütün kanser tiplerinin içinde en hızlı ilerleyen ve en çok ölüme neden olan kanserlerdendir.
Melonomun yüzde otuz beşi benler üzerinde çıkıyor, diğerleri sağlam görünen deri üzerinde çıkıyor.
Peki, Kanser Riskini Ortadan Kaldırmak İçin Ne Yapmalıyız?
Yılda bir gibi belli aralıklarla doktor kontrolüne gidilebilmeli. Özellikle çok sayıda beni olanlar için geçerli bu. Bunun yanında güneşten korunmak çok önemli. Güneş ciddi bir tetikleyici faktör. Bir de benlerin korunmasında, zedelenmemelerine dikkat etmek gerekir. Çarpma, vurma, sürtme gibi...
Et Benleri de Aynı Riski Taşıyor mu?
Genelde halkımız kabarık olan benlerin daha tehlikeli olduğunu düşünür. Oysaki aksine, deriden kabarıklaştıkça tehlike azalır.
Bazı İnsanlarda Doğum Lekesi Gibi Büyük Benler Vardır. Bunlar da Risk Kapsamına Giriyor mu?
Evet. Bazılarında 5 cm, 15 cm gibi büyük benlere rastlayabiliyoruz. Bunlarda ciddi oranlarda, özellikle 20 cm üzerine çıktığı zaman, yüzde onbeşleri bulan melanoma dönüş riski bulunuyor.
Ben Aldırmanın Tehlikesi Var mı?
Genelde benler çıkarılınca kanser olunduğuna inanılır, ama benin tamamının vücuttan atılmasıyla hiçbir şey olmaz. Benden ve onun tehlikesinden kurtulmanın en sağlıklı yolu budur. Ama ben vücut üzerinde dururken kesilir, koparılır ya da takılıp düşme gibi nedenlerden koparsa, bu tehlikelidir.
Ben Aldırmak Basit Bir İşlem mi?
Evet. Benin çevresine iğneyle lokal anestezi yapılıyor. İşlem yarım saat kadar sürüyor.
Ben Aldırdıktan Sonra Güneşe Rahatlıkla Çıkılabilir mi?
Ben aldırsan da aldırmasan da güneşe çıkmamak en iyisi. Ben aldırmak, tehlikeden kurtulduğunuz anlamına gelmiyor, çünkü sürekli yenileri çıkabiliyor.
Bu tavsiyeler, genel bilgilerdir. Fakat unutmayınız ki, özel rahatsızlığınız için en iyi tavsiye, şikâyetlerinizi dinleyen ve sizi muayene eden doktorunuzun tavsiyesidir.