|
İlk olarak 2019 yılında Çin'de ortaya çıkan koronavirüs, sonrası tüm ülkeler aşı çalışmalarına başladılar. Bazı ülkeler pek çok başarlı sonuçlarını dünya ile paylaştı ve detaylarını açıkladılar. Peki, toplam kaçadet aşı var? Koronavirüs aşılarının farkları neler? KAÇ ADET AŞI VAR?Dünya çapında 63 milyondan fazla insana bulaşan koronavirüsle mücadele kapsamında birçok ülkeden aşı haberleri gelmeye devam ediyor. Yüzde 95'ten fazla koruma sağladığı belirtilen Pfizer ve BioNTech'in geliştirdiği koronavirüs aşısının ardından Moderna'nın da pozitif sonuçlar elde ettiğini açıklamasıyla bu iki şirket tescil için kıyasıya bir yarışa girişti. Pfizer ve BioNTech, Avrupa Birliği'nin üst kurumu Avrupa İlaç Ajansı'na başvurduğunu açıkladıktan sonra Moderna da aynı süreci başlattığını açıkladı. 4 adet aşı var:- Tha Gamaleya National Center - Sputnik V
- Oxford Üniversitesi - AstraZeneca
PFİZER HANGİ ÜLKENİN?BioNTech SE, ciddi hastalıkların tedavisinde hastaya özel bir yaklaşım için aktif immünoterapilerin geliştirilmesi ve üretilmesine adanmış bir Alman biyoteknoloji şirketidir. SPUTNIK V AŞISI HANGİ ÜLKENİN?Sputnik V, Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RTIF), Rusya'da tescil edilmiştir. MODERNA HANGİ ÜLKENİN?ABD'nin Massachusetts kenti merkezli biyoteknoloji şirketi Moderna Inc, üzerinde çalıştıkları aşıyla ilgili açıklamada bulundu. Amerikan ilaç şirketi olan Moderna, geliştirdiği koronavirüs aşısı hakkında yeni detayları paylaştı. ASTRAZENECA HANGİ ÜLKENİN?İsveç ve İngiltere kökenli AstraZeneca, Leif Johansson'un patronluğunda yönetiliyor. Şirketin yönetiminde ise Pascal Soriot oturuyor. KORONAVİRÜS AŞILARININ FARKLARI NELER?Tarihte üretilen aşıların çoğunu geliştirmek yıllar sürdü. Ancak salgınının başlamasının üzerinden henüz bir yıl bile geçmeden yüzlerce aşı adayı ortaya çıktı. Bu çalışmalar hiç olmadığı kadar hızlı ilerledi. Geniş kitlelerde (üçüncü faz) denenen 11 aşıdan dördü öne çıktı. Sırasıyla Biontech, Gamaleya Enstitüsü, Moderna ve son olarak Oxford üçüncü faz çalışmalarında alınan ilk sonuçların yüksek oranlarda etkili olduğunu duyurdular. - Bu dört aşının ortak özelliği, geleneksel aşılara göre nispeten daha yeni teknolojilerle geliştirilmiş olmaları. Özellikle BioNTech ve Moderna aşıları, onaylanması durumunda tarihte RNA teknolojisi kullanılan ilk aşılar olacak.
- Geleneksel aşılarda enfeksiyona sebep olan virüsler, zayıflatılarak ya da etkisizleştirilerek vücuda enjekte ediliyor, böylelikle vücut, kendisine zarar veremeyecek hale gelen virüse karşı bağışıklık kazanmayı öğreniyor.
- RNA tabanlı aşılarda ise virüsün tamamı yerine, genetik bilgisini taşıyan RNA zincirinden kritik bir kısım vücuda enjekte ediliyor.
- Viral vektör aşılarında da yine gen teknolojisi kullanılarak, virüsün taşıdığı genetik materyalin bir kısmı, başka bir virüs içine yerleştiriliyor ve vücuda enjekte ediliyor.
- BioNtech ve Moderna aşıları RNA tabanlı, Sputnik V ve Oxford/Astrazeneca aşıları da viral vektör tabanlı aşılar.
BionTech ve Moderna aşıları tarihte RNA teknolojisi kullanılan ilk aşılar olacak - Bu dört aşı arasında öne çıkan farklılıklardan ilki üretim aşaması.
- Viral vektör aşıları, geleneksel aşılarda olduğu gibi üretim aşamasında canlı bir hücreye ihtiyaç duyduğu için hammadde gereksinimi iki katına çıkıyor.
- RNA aşıları ise kısa zamanda daha fazla üretim yapılabilmesine olanak sağlayacak bir teknolojiye sahip.
- Bu aşılarla ilgili ikinci kritik farklılık da dağıtım ve depolama esnasında ihtiyaç duyulan soğutma gereksinimi. RNA değişken bir yapıda olduğu için, Moderna ve Pfizer aşılarının daha düşük sıcaklıklarda muhafaza edilmesi gerekiyor.
- Normal soğutucularda kısa süre saklanabiliyorlar. Daha uzun süre muhafaza edilebilmeleri için ise eksi 20 ya da eksi 70 santigrat derecede tutulmaları gerekiyor.
- Viral vektör aşıları ise, normal saklama koşullarında uzun süre bozulmadan dayanabiliyor.
Aşıların saklama koşulları - Aşıların arasındaki bir başka fark da maliyetleri. Oxford ve Astrazeneca tarafından geliştirilen aşı doz başına en ucuz fiyatlandırmayı yaptı, ancak bu fiyatlar ülkelerin aşı politikalarına ve nakliye ile ortaya çıkacak ücretlere göre değişebilir.
- Bu dört aşı da vücutta yeterli bağışıklığı sağlaması için 3-4 hafta arayla ikişer doz uygulanacak. Bunun sebebi, ilk dozun uygulanmasından sonra geçen sürede azalan antikor miktarını, ikinci doz ile belli bir seviyenin üzerine çıkarmak.
KORONAVİRÜS AŞILARI ONAYLANDI MI?Aşıların onay alabilmesi için insanlar üzerinde denemelerin gerçekleştirildiği fazlarda etkinliğinin kanıtlanmış olması gerekiyor. Üçüncü fazda iki gruba ayrılan deneklerin bir kısmına geliştirilen aşı, diğerine de etkisiz bir aşı enjekte ediliyor. Belli bir süre geçtikten sonra koronavirüse yakalanan deneklerin ne kadarının aşı grubundan, ne kadarının plasebo grubundan olduğuna bakılıyor. Böylelikle aşının ne kadar etki gösterdiği anlaşılabiliyor. Ancak pandemi gibi olağanüstü durumlarda üçüncü fazın tamamen bitmesini beklemek yerine, alınan ara sonuçlarda belli oranlarda başarı doğrultusunda acil kullanım izni alınarak aşı kullanılmaya başlıyor. TÜRKİYE'YE AŞI NE ZAMAN GELECEK?Aşıların toplumda etkin bir bağışıklık sağlaması için nüfusun çoğunluğunun aşılanması gerekiyor. Birçok ülke aşı çalışmalarının başından itibaren üreticilerle toplu alım sözleşmeleri imzaladı. Kanada, nüfusuna neredeyse 10 kez yetecek dozda aşı siparişini şimdiden verdi. Bazı ülkeler işi sağlama alıp alacakları aşıların başarısız olma riskine karşı birçok firmayla anlaşma yaptı. TÜRKİYE KORONAVİRÜS AŞISI SİPARİŞ ETTİ Mİ?Dünya Sağlık Örgütü de geliri az olan ülkelerin de aşılara ulaşabilmesi için çeşitli programlar başlattı. Türkiye bu programa katılan 172 ülke arasında henüz yok. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Çin menşeili Coronavac aşısından 50 milyon doz sipariş edileceğini duyurdu ancak 2 doz yapılan bu aşının başarılı olup olmayacağı henüz belli değil. BioNtech aşısı için ise şimdilik sadece 1 milyon doz sipariş edilecek. Bu miktarın Türkiye nüfusu için yetersiz olduğu düşünülüyor.
1.12.2020 - 49573
|