|
Tek bir özellik üzerinden hareket ederek, aslında elimizde başka herhangi bir veri olmamasına rağmen genellemeler yapıyoruz. Bunu da en fazla dış görünüş üzerinden gerçekleştiriyoruz. Psikolojide bu duruma Halo Etkisi adı veriliyor. Buna göre kabaca güzel insanları aynı zamanda iyi, çirkin olanları da kötü olarak kabul edebiliyoruz. Bir insanın güzel olması onun aynı zamanda akıllı, yardımsever, yufka yürekli, uyumlu ve benzeri olması gerekiyormuş gibi değerlendiriliyor. Kişinin tek bir özelliğinden yola çıkıp kişi hakkında genel bir yargıya varmak gibi bir yanılgıya herkes, sürekli düşüyor ve bundan asla ders çıkarmıyor.
1. DÜNYA SAVAŞI'NDA FARK EDİLDİ
Bu psikolojik etkinin fark edilmesi ise oldukça eskiye dayanıyor. Amerikalı psikolog Edward Thorndike, 1. Dünya Savaşı sırasında orduda bir araştırma yapıyor. Komutanlardan üstün asker olarak gördükleri askerlerin isimlerini istiyor. Aldığı cevaplardaki askerlere baktığında neredeyse tamamının vücutları yapılı, yakışıklı askerler olduğunu görüyor. Komutanlar aynı zamanda tüm bu askerlerin cesur, kararlı, iyi nişancı, fedakar vb. olduklarını söylüyor ama gerçeğin bununla pek alakası olmadığı görülüyor. Yani komutanlar neredeyse bütün günlerini birlikte geçirdikleri askerler hakkında bile dış görünüşlerine bakarak yanılabiliyorlar.
İŞ GÖRÜŞMELERİNDE DE OLDUKÇA ETKİLİ
Halo etkisinin arkadaşlarınızla olan ilişkilerinizden, gittiğiniz iş görüşmesinde kabul alıp almamanıza kadar pek çok yerde etkisi var. O sebeple insanlar üzerinde bıraktığınız ilk izlenim çok önemli. Güzel insanların iyi, çirkin olanların tehlikeli oldukları ile ilgili önyargılar gündelik ilişkilerimizi belirliyor. Bir insanın tek bir özelliğinden yola çıkarak onu tanıdığımızı zannediyoruz ama aslında bildiklerimiz oldukça kısıtlı olduğu için sonradan hayal kırıklığına uğrama ihtimalimiz de o kadar yüksek oluyor.
ABD'DEKİ DENEY ŞAŞIRTTI
Yakın zamanda ABD'de yapılan bir deney bu etkinin sonuçlarını oldukça güzel bir şekilde özetliyor. Önce oldukça iyi giyimli, yakışıklı bir adam sokakta yürürken bir anda yere yığılıyor ve çevresindeki istisnasız herkes ona yardımcı olmak için yanına gidiyor. Aynı yerde, daha sonra yere düşen çirkince, kötü giyimli ve oldukça yoksul olduğu anlaşılan adama ise bakıp geçmekle yetiniyorlar. Çünkü yakışıklı, zengin, temiz insanlardan zarar gelmeyeceğini, tam aksine diğer adamın ise yardım etmeye değmeyeceğini düşünüyorlar. Özetle iyi giyinmek, güzel görünmek, bakımlı olmak gibi şeyler farkında olmasanız da gündelik hayatta size olumlu anlamda yardımcı oluyor. Ancak bu yanlış yaklaşım yüzünden hem zarar görme hem de insanları yanlış değerlendirme ihtimaliniz bir o kadar yüksek.
15.10.2017 - 29303
|